«نظامی عروضی»، صاحب اثر ماندگار «چهارمقاله»، نوشتاری دارد که بی‌مناسبت نیست به مناسبت «روز خبرنگار»، مروری بر آن داشته باشیم و اندکی در حکایت پرمعنایش درنگ کنیم و ای کاش صاحب منصبان، بیش از دیگران، سهامدار تفکر در این داستان آموزنده باشند.

به گزارش عصر ایران نظامی می‌نویسد:

هر صناعت1 كه تعلق به تفكر2 دارد صاحب صناعت بايد كه فارغ دل و مرفه باشد كه اگر به خلاف اين بود سهام فكر او متلاشي شود3 و بر هدف صواب به جمع نيايد.4 زيرا كه جز به جمعيت خاطر5 به چنان كلمات باز نتواند خورد.

آورده‌اند كه:

يكي از دبيران6 خلفاي بني عباس به والي مصر نامه‌اي مي‌نوشت و خاطر جمع كرده بود و در بحر فكرت غرق شده و سخن مي‌پرداخت چون در ثمين7 و ماء معين8.

ناگاه كنيزكش از در درآمد و گفت: «آرد نماند.»9

دبير چنان شوريده طبع و پريشان خاطر گشت كه آن سياقت10 سخن از دست بداد و بدان صفت منفعل شد11 كه در نامه بنوشت كه: «آرد نماند» چنان كه آن نامه را تمام كرد و پيش خيلفه فرستاد و از اين كلمه كه نوشته بود هيچ خبر نداشت.

چون نامه به خليفه رسيد و مطالعه كرد چون بدان كلمه رسيد حيران فرو ماند و خاطرش آن را به هيچ حمل نتوانست كرد كه سخت بيگانه بود.12

كس فرستاد و دبير را بخواند و آن حال باز پرسيد. دبيرخجل گشت و براستي آن واقعه را در ميان نهاد

خليفه عظيم عجب داشت13 و گفت: «دريغ باشد خاطر چون شما بلغا را به دست غوغاي ما يحتاج بازدادن.»14 و اسباب ترفيه15 او چنان فرمود كه امثال آن كلمه ديگر هرگز به غور16 گوش او فرو نشد.

... و حالا حکایت روزنامه نگاران ایرانی است که علاوه بر آن که در دغدغه معیشت با تمام مردم ایران همسانند، در میانه استرس و خط قرمزها و این را بنویس و آن را ننویس و پیگرد و خودسانسوری و دگر سانسوری، کار می‌کنند و هر کدام از اینها از آن «آرد نماند» سهمگین‌تر و فکر آزارترند و چه نیکوست که صاحب منصبان ما نیز همانند ماجرای بالا، صاحبان اندیشه و قلم را درک کنند و اگر اسباب آسایش آنان را فراهم نمی‌سازند، دست کم ناآرامی خاطرشان را موجب نشوند.

-----------------------------------
پانوشت:
1- صناعت: شغل و پيشه
2- تعلق به تفكر دارد: محتاج به فكر كردن است.
3- سهام فكر او متلاشي شود: تيرهاي فكر او پراكنده و از هم پاشيده شود.
4- براي رسيدن به هدف درست جمع نشود.
5- جمعيت خاطر: آسايش خيال
6- دبيران: منشيان
7- درّ ثمين: مرواريد گران بها
8- ماه معين: آب روان و جاري
9- آرد نماند: آرد تمام شد
10- سياقت: روش، راندن
11- چنان تحت تأثير قرار گرفت
12- زيرا كه به نظرش بسيار غريب آمد
13- بسيار تعجب كرد
14- حيف است فكر شما نويسندگان بليغ را اسير احتياجات زندگي كردن و به دست هياهوي نيازمندي‌ها سپردن
15- ترفيه: آسايش
16- غور: ته